15 lutego 1992 r. funkcjonariusze Oddziału d/s Pornografii dokonali rajdu na dom pewnego awangardowego artysty w Brighton, który z racji swoich ekscesów sprzed kilkunastu lat znany był organom porządku jako “tamponowy człowiek”. Dżentelmen ów od dawna już nie zajmował się sztuka performance, która zapewniła mu ten przydomek, niemniej jednak parał się o wiele bardziej niecnymi zajęciami z punktu widzenia policji.
Za cel swoich ataków obral automatyzm ludzkich zachowan oraz tabu gwarantujace nienaruszalnosc sztywnym regulom zycia spolecznego. Ten blahy z pozoru wystepek, który przewijal sie w historii najnowszej, czy to u dadaistów i surrealistów, czy tez u takich mistyków religijnych jak GEORGIJ GURDZIJEW i ALEISTER CROWLEY, w jego przypadku urósl do rangi zagrożenia publicznego, poniewaz wladal najpotężniejsza bronią – wizja i głosem.
GENESIS P.-ORRIDGE zostal pomówiony o mord rytualny, którego rzekomo miał dokonać na niewinnej ofierze swej grupy okultystycznej – THEE TEMPLE OV PSYCHICK YOUTH (Swiatyni Mlodziezy Psychicznej). Mord mial byc utrwalony na sciezce dzwiekowej do filmu, który wspóltworzyl skadinad slynny rezyser DEREK JARMAN. Na nic sie zdaly tlumaczenia smiertelnie chorego rezysera, który pod nieobecnosc P.-ORRIDGE’A, znajdujacego sie wówczas z misja charytatywna w Nepalu, tlumaczyl ze dzwieki do filmu pochodza z porodu jednej z córek P.-ORRIDGE’A. Brak dowodów potwierdzajacych oskarzenia równiez nie wplynal na zmiane sytuacji. Dom P.-ORRIDGE’A w Brighton, wraz z calym jego archiwum zagarnely sluzby porzadkowe, a sam P.-ORRIDGE zmuszony zostal do pozostania zagranica. Tak zakonczyl sie bezprecedensowy w najnowszych dziejach proces czarownic, w którym glówna role odegraly media.
Powrócmy jednak do his-storii. Cofnijmy sie do poczatku lat osiemdziesiatych, kiedy “muzyka industrialna” przezywala szczyt swej popularnosci, cieszac sie estyma zarówno wsród zanarchizowanych punków jak i zafascynowanych elektronika eksperymentatorów muzycznych. Glównym zespolem ksztaltujacym tresc i forme tej formacji kulturowej bylo THROBBING GRISTLE, którego charyzmatycznym wokalista byl GENESIS P.-ORRIDGE. Zespól ten zdazyl juz w tym czasie przemienic sie z ekstatycznej guerilli “terrorystów genetycznych” w klasyka nurtu industrial, co nie sprzyjalo dobremu samopoczuciu jego twórców, których szczerym zamiarem bylo rozbijanie, a nie tworzenie struktur tozsamosci. THROBBING GRISTLE powoli stawalo sie gwiazda muzyki alternatywnej, której dzwieki nasladowali epigoni. Na ulicach miast coraz czesciej pojawiali sie ludzie nasladujacy militarny styl czlonków zespolu. P.-ORRIDGE i spólka postanowili zatem uprzedzic mechanizmy rynkowe i w maju 1981 roku, podczas koncertu w San Francisco opublikowali ulotke z trescia: “Throbbing Gristle – Misja Dobiegla Konca”. Nie trzeba bylo dlugo czekac by okazalo sie, ze byla to tylko zaslona dymna przed precyzyjnie przygotowywanym planem okultystycznego ataku na kulture.
Pod koniec 1982 roku, GENESIS P.ORRIDGE i PETER CHRISTOPHER-SON, doprowadzili do powstania nowej formacji – PSYCHIC TV. Grupa miala podjąć wyzwanie, jakie telewizja rzuca światu kontroli społecznej. P.-ORRIDGE i CHRISTOPHERSON chcieli wykorzystac telewizje jako medium sluzace procesowi deprogramowania wyuczonych wzorów zachowan i mysli. Zalezalo im na posluzeniu sie technikami kontroli spolecznej w celu ich dywersji.
Zainteresowania twórców THROBBING GRISTLE w koncowym okresie dzialalnosci grupy przesuwaly sie coraz wyrazniej z rejonów sztuki eksperymentalnej ku subtelnym metodom odwarunkowywania i technikom desocjalizacji. Podczas koncertów THROBBING GRISTLE, na scenie coraz czesciej pojawialy sie odbiorniki telewizyjne. Technika video wkraczala w rejony dotychczas zajmowane przez muzyke. PSYCHIC TV mialo kontynuowac te strategie, przechodzac od eksperymentów muzycznych w strone eksperymentów spolecznych.
Pierwszy koncert grupy odbyl sie w pazdzierniku 1982 r. podczas festiwalu multimedialnego organizowanego w Londynie przez P.-ORRIDGE’A. W trakcie festiwalu, na deskach The Final Academy, obok herosów kontrkultury lat szescdziesiatych (WILLIAMA BURROUGHSA, BRIONA GYSINA I JOHNA GIORNO), wystapili przedstawiciele okultystycznego trendu kultury industrialnej, wsród nich takie juz legendarne postacie jak Z’EV i 23 SKIDOO.
PSYCHIC TV nie mialo byc klasycznym zespolem muzycznym, lecz telewizja, która muzyke traktowac bedzie jako jedno z mediów wyrazania idei. GENESIS P.-ORRIDGE w nastepujacy sposób wyrazal swoje oczekiwania wzgledem PSYCHIC TV: “Nasza telewizja nie bedzie posiadala programu, a zatem nikt nie bedzie wiedzial, co ujrzy kiedy wlaczy telewizor. To wydaje sie oczywiste. Po drugie, rozrywka bedzie w niej stanowila najmniej istotne kryterium! […] Nasza telewizja bedzie nadawala od pierwszej w nocy do szóstej nad ranem, poniewaz wtedy najlepiej przyswaja sie informacje. […] Dzwiek niekoniecznie bedzie mial cos wspólnego z wizja…” Celem tej alternatywnej telewizji bylo pozostawienie jak najwiekszej swobody widzom na ich twórcze poszukiwania w ramach dostarczanego medium. Te ambitne juz na pierwszy rzut oka wizje okazaly sie nie do zrealizowania w praktyce i, mimo zapalu ze strony tak wybitnych twórców jak DEREK JARMAN, MONTE CAZAZZA, WILLIAM BURROUGHS I BRION GYSIN, PSYCHIC TV nigdy nie przerodzilo sie w alternatywna stacje telewizyjna. Pozostalo zespolem muzycznym, którego twórcy oprócz wykorzystywania elementów kultury masowej i muzyki religijnej, wiekszosc czasu poswiecali na robienie filmów technika video. Filmy te wyswietlano podczas koncertów zespolu na wielu równoczesnie wlaczonych telewizorach. W tym sensie, PSYCHIC TV pelnilo funkcje telewizji poza normalnymi kanalami telewizyjnymi, skupiajac uwage osób zainteresowanych twórczym wykorzystaniem nowych technologii, którzy tak jak ZUCCARELLI, twórca rewolucyjnej techniki holofonii umozliwiajacej reprodukcje dzwieku z niesamowita trójwymiarowa glebia, gotowi byli przekazywac zespolowi swoje pomysly ufni w obrana przezen droge.
Niedlugo trzeba bylo czekac na rezultaty owych zwiazków w postaci plyt wspaniale laczacych zaangazowanie spoleczne z post-industrialnym przekazem. Debiutancki album “Force the hand of chance” daleko odchodzil od elektronicznych plasów THROBBING GRISTLE, choc pierwsze koncerty PSYCHIC TV wskazywaly na dalsza kontynuacje dawnych aranzacji. Zawieral mieszanine róznych stylów, od typowych piosenek pop po zawolania i odglosy z okultystycznych rytualów. Piosenki milosne skontrastowane z przeslaniem oskarzycielskim wobec cywilizacji chrzescijanskiej tworzyly emocjonalny klincz, wobec którego potencjalny odbiorca nie mógl pozostac obojetny. Plyte wienczyl manifest programowy SWIATYNI MLODZIEZY PSYCHICZNEJ, zakonu okultystycznego powolanego przez zespól i jego wspólpracowników odwolujacego sie w swoich rytualach do magii seksualnej i praktyk wolicjonalnych dwóch brytyjskich okultystów, ALEISTERA CROWLEYA I AUSTINA OSMANA SPARE’A: “Czy chcesz nalezec do swiata spiacych ludzi? […] Czy zawsze poddawal sie bedziesz samoograniczeniom? […] Wszystkie uznane, religijne i polityczne sposoby kontroli i zrzeszania sie, opieraja sie na niekwestionowanej wierze i dogmacie, niekwestionowanej akceptacji ich wylacznego prawa do przejmowania od nas zawodowej odpowiedzialnosci za nasze czyny. Mówia nam, ze jestesmy slabi, niezdolni do wlasciwej oceny, przez co boimy sie siebie i przenosimy na nie odpowiedzialnosc za wszystkie zdarzenia w naszym zyciu. […] Jestesmy warunkowani, zachecani i przymuszani do zawezania wlasnej percepcji, potencjalu, doswiadczenia i znaczenia. Jestesmy uczeni ignorowac dowody naszych zmyslów i odczuwac wine za wszystkie wizje wolnego ducha. Dobrowolna rezygnacja z odpowiedzialnosci za nasze zycie i uczynki jest jednym z najpotezniejszych wrogów naszych czasów.”
PSYCHIC TV popularyzowalo idee wyzwalania sie od oczekiwan spolecznych i odkrywania wlasnych pragnien, poslugujac sie przy tym czesto mitami kultury masowej w celu obnazania mechanizmów nia kierujacych. Na drugim albumie zespolu, “Dreams Less Sweet”, znalazla sie miedzy innymi przeróbka piosenki CHARLESA MANSONA, twórcy “zabójczego kultu” z lat szescdziesiatych, stanowiacego negatywny symbol tej epoki. Obieranie sobie za idoli postaci wywolujacych strach i panike wsród opinii publicznej stalo sie zreszta niejako stala praktyka P.-ORRIDGE’A, w którego tekstach pojawialy sie czesto odniesienia do JIMA JONESA i ezoteryki nazistowskiej. W tym wlasnie czasie wyksztalcil sie ten sklad zespolu, który zapewnil mu slawe supergrupy, a to za przyczyna kolejnych przedsiewziec artystycznych osób odchodzacych z niego. W 1983 roku z zespolu odszedl DAVID TIBET, który pózniej dal o sobie znac, tworzac apokaliptyczna grupe CURRENT 93, znana z wisielczego humoru i poszukiwan dzwiekowych. Rok pózniej z P.-ORRIDGE’EM rozstali sie PETER CHRISTOPHERSON i GEOFF RUSHTON, oddajac sie bardziej ekstremalnym, lecz i bardziej laboratoryjnym kreacjom artystycznym w ramach grupy COIL.
Temu rozstaniu towarzyszylo wzmozenie dzialalnosci koncertowej PSYCHIC TV. W 1984 roku P.-ORRIDGE zalozyl wlasna firme plytowa, TEMPLE RECORDS, która ruszyla na rynek singlem “Unclean” zawierajacym jawnie antychrzescijanski przekaz podparty transowa, drazniaca struktura muzyczna. Okazalo sie, ze nawet tak nieznosnie drazniaca muzyka o tekscie wyraznie obrazoburczym moze byc pomyslana jako przebój. Sukces “Unclean” nadal impetu kolejnym singlom PSYCHIC TV: “Roman P.” i “Godstar”. Tym razem P.-ORRIDGE posluzyl sie przyjemna linia melodyczna dla przekazania oskarzycielskich tresci, skierowanych przeciwko idolom kultury masowej, ROMANOWI POLANSKIEMU I ROLLING STONESOM. Dzieki pieniadzom uzyskanym z tych singli, mozliwe stalo sie realizowanie bardziej dziwacznych pomyslów muzycznych, takich jak ceremonialno-magiczna plyta “Mouth of the night” (nagrana przy udziale HILMARA ORN HILMARSSONA), czy tez rozpoczeta w 1986 roku seria dwudziestu trzech koncertów, które byly nagrywane i wydawane przez TEMPLE RECORDS. Tym ostatnim przedsiewzieciem PSYCHIC TV zapewnilo sobie wpis do Ksiegi Rekordów Guinnessa jako zespól z najwieksza iloscia albumów wydanych w ciagu jednego roku.
Kiedy “popularnosc” zespolu zataczala coraz szersze kregi, coraz wiecej osób interesowalo sie dzialalnoscia SWIATYNI MLODZIEZY PSYCHICZNEJ. Poza czysto okultystycznym wymiarem dzialania, SWIATYNIA stala sie platforma wymiany idei dotyczacych alternatywnych wizji swiata i stylów zycia. SWIATYNIA posiadala zdecentralizowana strukture, z trzema glównymi stacjami, w Brighton, Sztokholmie i Denver, gdzie odbywaly sie praktyki grupowe obejmujace sadomasochistyczne rytualy smierci i odrodzenia i radosne celebracje magii seksualnej. Z kolei, rozsiane po calym swiecie punkty kontaktowe stanowily zródla informacji o celach i biezacych zainteresowaniach SWIATYNI. Te zas byly równie zróznicowane, jak czlonkowie SWIATYNI, a dotyczyly ogólnie rzecz biorac rozmaitych srodków, przy pomocy których mozna zwiekszac zakres ludzkiej percepcji i doswiadczenia, od technik perswazji i nowych technologii po tatuaze i jezyk delfinów.
W swojej batalii o wolnosc jednostek dzialacze SWIATYNI MLODZIEZY PSYCHICZNEJ angazowali sie w kampanie przeciwko zamknieciu delfinarium w Brighton, w kampanie na rzecz praw mniejszosci seksualnych, w akcje przeciwko podatkowi poglównemu, w dzialania na rzecz praw zwierzat, a takze w kampanie na rzecz niezaleznych imprez muzyki techno. Towarzyszyla temu swiadoma ewolucja PSYCHIC TV w strone nowych rozwiazan dzwiekowych, jakie dostarczal fenomen Acid House. PSYCHIC TV, jako jeden z pierwszych zespolów docenil spoleczne znaczenie muzyki techno jako platformy anty-seksistowskiego, wielorasowego i egalitarnego ruchu kulturowego, czego najbardziej wyrazna deklaracje dal w powstalym w 1988 roku albumie “Tekno acid beat”. Wciaz nie przestajac eksperymentowac z dzwiekami, GENESIS P.-ORRIDGE i jego nowi wspólpracownicy chcieli, by eksperyment artystyczny mógl sie przekladac na praktyke spoleczna, a kultura techno, przynajmniej w poczatkowej fazie swej aktywnosci, umozliwiala realizacje tego postulatu.
Niestety, idylla miala trwac krótko. W 1992 roku, w zwiazku z nagonka w mass mediach, po której nastapily policyjne represje, dzialalnosc GENESISA P.-ORRIDGE’A i SWIATYNI MLODZIEZY PSYCHICZNEJ musiala ulec oslabieniu. P.-ORRIDGE znalazl sie w sytuacji banity pozbawionego nie tylko srodków do zycia, lecz równiez swoich bogatych archiwów kontrkultury. Jego dom w Brighton zdemolowali wandale, a wraz z nim zniszczone zostaly bezcenne rysunki AUSTINA OSMANA SPARE’A i inne obiekty sztuki. Swiadomy swej sytuacji kozla ofiarnego P.-ORRIDGE wystapil ze SWIATYNI i rozpoczal nowe zycie na nowej ziemi. Osiedlil sie w Stanach Zjednoczonych, korzystajac poczatkowo z gosciny znanych dzialaczy ruchu psychodelicznego, takich jak TIMOTHY LEARY, MICHAEL HARRISON i TERENCE MCKENNA. Zalozyl tez nowa organizacje, TRANSMEDIA FOUNDATION, w ramach której prowadzi dalsze poszukiwania sposobów poszerzania ludzkiego potencjalu. Raz jeszcze potwierdzila sie stara regula, ze nowe sytuacje sprzyjaja nowym praktykom artystycznym. Najlepiej o tym swiadcza plyty, jakie P.-ORRIDGE nagral w latach 90-tych z PSYCHIC TV i nowym projektem muzycznym, SPLINTER TEST. Dalekie od industrialnych transów i eklektycznych produkcji z lat 80-tych, sa to subtelne konstrukcje dzwiekowe z pogranicza snu i jawy. W tych ostatnich poszukiwaniach dzwiekowych towarzysza mu nowi alchemicy muzyki, tacy jak LARRY THRASHER, czy WILLIAM BREEZE, który oprócz tego, ze jest muzykiem PSYCHIC TV, jest równiez “Kalifem” najwiekszego zakonu okultystycznego, ORDO TEMPLI ORIENTIS.
P.-ORRIDGE doklada sie równiez do innych projektów muzycznych, takich jak SKINNY PUPPY, DOWNLOAD i PIGFACE, wychodzac z zalozenia, ze najciekawsze rzeczy dzieja sie na przecieciu róznych rodzajów sztuki. W wolnych chwilach natomiast jezdzi z wykladami po róznych osrodkach kultury alternatywnej i pisze kolejne, coraz bardziej subtelne traktaty hermetyczne. A tuz obok niego paczkuja rozsiewane przez niego idee. Czas pokaze, jaki zbiora owoc.
Dariusz Misiuna